انتشار : ۱۰ به , ۱۴۰۰
صنعت گردشگری تنها برگزاری تور و مسافرت و تفریح نیست، بخش‌های مختلفی را شامل می‌شود، مثل گردشگری ورزشی، فرهنگی، مذهبی، ماجراجویانه؛ اما روی سخن ما در این مقاله گردشگری سلامت است.
طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری (WTO - World Tourism Organization) گردشگری سلامت، هر گونه خدماتی است که منجر به بهبود سلامت جسمی و روحی فرد شود، تنها در صورتی که فرد بیشتر از 24 ساعت از محل زندگی خود دور باشد. موارد بسیاری در گردشگری سلامت وجود دارد که منجر به بهبود فرد می‌شود، از استفاده از آب‌های گرم و معدنی، لجن درمانی تا آب و هوا و نهایتا مداخلات پزشکی و استفاده از داروها و درمان.
در این مقاله در مورد گردشگری سلامت در جهان و ایران و مقایسه این دو خواهیم پرداخت.
اولین موارد گردشگری سلامت به حدود 5000 سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد، زمانی که مردم از یوگا و طب آیورودا (استفاده از ماساژ و گیاهان دارویی) برای بدست آوردن سلامتی بهره می‌بردند. اما از حدود 4000 سال پیش از میلاد مسیح، سومریان استفاده از چشمه‌های آب گرم را برای سلامتی افراد توصیه می‌کردند. یونان و روم باستان دو منطقه اصلی بوده‌اند که گردشگری سلامت از آنجا به تمام دنیا گسترش پیدا کرده است؛ در اروپا کشورهایی مثل انگلستان، سوییس، آلمان، اتریش و مجارستان کشورهایی بودند که برای درمان عفونت‌های پوستی، رماتیسم و سوءهاضمه استفاده از چشمه‌های آّب معدنی را شروع کردند و در نهایت در اواخر قرن 18 کلینیک‌های پزشکی برای استفاده دقیق‌تر و چگونگی استفاده یا نحوه استفاده از آب‌های معدنی در بیماری‌های مختلف احداث شد.
از آنجایی که سلامتی حق طبیعی هر انسانی است و سلامتی افراد تاثیر مستقیم روی خانواده و جامعه دارد، بنابراین می‌توان انتظار داشت که هر فردی برای جلوگیری از بیماری و بهبود حال خود تلاش کند؛ در این بین نقش دولت نیز بسیار پررنگ خواهد بود. در همین زمینه زندگی شهری این زمان، هیاهو و درگیری‌های ذهنی افراد باعث رشد یکی از انواع گردشگری، به نام گردشگری سلامت شده است.
گردشگری پزشکی یکی از مهم‌ترین و درعین حال حساس‌ترین انواع گردشگری سلامت است. همان طور که از نام این نوع گردشگری می‌توان حدس زد، گردشگری پزشکی یا درمانی مستقیما با جان انسان‌ها مرتبط است؛ انواع درمان‌ها و یا عمل‌های جراحی در این گروه قرار دارد. این گروه مستقیما با توانایی یک کشور در زمینه پیشرفت پزشکی و درمانی مرتبط است، به طور قطع بیمارستان‌های مجهز با انواع وسایل و تکنیک‌های پزشکی، کلینیک‌ها، تجهیزات پزشکی به روز و استاندارد همه در موفقیت این شاخه تاثیر بسزایی دارند.
مطمئنا هر کشوری که در این زمینه پیشرو باشد، می‌تواند در رتبه‌های اول دنیا قرار بگیرد.
یکی از موفق‌ترین کشورها در زمینه گردشگری پزشکی، هندوستان است، ارزش تقریبی این صنعت در هند بیش از 333 میلیون دلار تخمین زده می‌شود.
در این گردشگری خبری از بیماری نیست، البته به معنای بیماری در گردشگری پزشکی، یعنی اگر در گردشگری پزشکی، فرد بعد از مبتلا شدن به بیماری در پی رفع آن برمی‌آید، در گردشگری تندرستی قبل از بیماری به فکر درمان است. آن چیزی که در این نوع گردشگری از سلامتی تعریف می‌شود، تقویت سلامت جسمی و روحی فرد در سفر است. فعالیت‌هایی که این گروه از افراد انجام می‌دهند، از مطالعه و فعالیت‌های هنری تا رسیدگی به مو و ناخن، ماساژ و ... در نهایت چکاپ و آزمایش‌های مرتب سالیانه را شامل می‌شود.
موسسه تندرستی جهانی (GWI - Global Wellness Institute) دو دسته برای این نوع گردشگری در نظر گرفته است :
در این نوع از گردشگری سلامت، سلامت جسمی و روحی در گرو سفر است، یعنی شخص برای حفظ و تقویت سلامتی خود سفر می‌کند، اما سفری که با انواع خدمات سلامتی مثل یوگا، ماساژ و ... همراه است.
این گروه افرادی هستند که در یک سفر کاری یا تفریحی یا خانوادگی به نوعی به یک تجربه جدید در زمینه حفظ و تقویت سلامتی و تندرستی خود دست می‌یابند. این افراد به دنبال راه‌های حفظ سلامتی یا به عبارتی گردشگری تندرستی نبوده‌اند و به طور اتفاقی با این مقوله آشنا شده‌اند، مثلا ممکن است شخص در هتلی که در آن اقامت دارد، در استخر هتل در جلسه آب درمانی شرکت کند یا هنگام صرف غذا با غذاهای گیاهی آشنا شود. تمامی اینها را می‌توان در گروه گردشگری ثانویه تندرستی گنجاند.
در این نوع گردشگری، طبیعت به کمک درمان می‌آید و برای بهبود بیماری‌ها استفاده می‌شود، البته با دستور یا نظارت پزشک.
اما طبیعت چگونه به درمان بیماری‌ها کمک می‌کند؟
چشمه‌های معدنی، چشمه‌های آب گرم، دریاچه‌های نمک، حمام‌های گیاهی، لجن‌های طبی، شن‌های رادیواکتیو، ماساژ طبی و حتی نور آفتاب یا آب و هوا هم جزئی از گردشگری طبیعت درمانی می‌باشند.
بیماری‌هایی که در این گروه قرار می‌گیرند، انواعی از بیماری‌های پوستی مثل پسوریازیس، مشکلات تنفسی، روماتیسم و آرتریت یا پشت سر گذاشتن دوران نقاهت یا دوران نقاهت عمل‌های جراحی و ... است.
با توضیحاتی که تا الان گفته شد، به خوبی مشخص شده که گردشگری سلامت در حال حاضر به یک صنعت تبدیل شده است، صنعتی که دارای پتانسیل و قابلیت‌های بسیاری است و هر چقدر که بتوان از قابلیت‌های این حوزه بیشتر و بهتر استفاده کرد، می‌توان گردشگر بیشتری جذب کرد و به همان اندازه هم می‌توان درآمدزایی کرد.
اما صنعت گردشگری سلامت به گونه‌ای است که باید برای آن هزینه کرد، به خصوص برای کشوری مانند ایران که زمینه‌های این نوع گردشگری فراهم است، می‌توان با استفاده از زیرساخت‌ها و امکانات رفاهی، همچنین تبلیغات هدفمند به یک قطب بزرگ گردشگری سلامت تبدیل شد.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که این نوع از صنعت گردشگری یا همان گردشگری سلامت بنا به ذاتی که دارد، نیاز به برنامه ریزی و توسعه پایدار دارد. در نتیجه می‌توان انتظار داشت که توریست بیمارانی که به ایران مراجعه می‌کنند، بابت استفاده از بهترین خدمات، هزینه بالایی هم می‌پردازند.
همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، ایران به خاطر جاذبه‌های متعدد و متنوع گردشگری می‌تواند به یک قطب بزرگ گردشگری سلامت تبدیل شود.
اما آنچه که باعث عدم رشد در این صنعت می‌شود، نبود زیرساخت‌های لازم مثل امکانات رفاهی است، برای مثال چشمه‌های آب گرم متعددی در ایران وجود دارد که تنها به خاطر نداشتن مکان مناسب برای اقامت فراموش شده‌اند.
از دیگر مواردی که در این زمینه باید رعایت شود و برای آن برنامه‌ریزی صورت گیرد، تربیت افرادی است که بتوان به عنوان مجری یا لیدر کارها را صورت دهند.
اگر بخواهیم از دوران رکود گردشگری سلامت بر کل جهان چشم‌پوشی کنیم، به دورانی می‌رسیم که کشورها شروع به استفاده از راه‌های مختلفی برای جذب توریست کرده‌اند. یکی از راه‌هایی که در این زمینه بخصوص در بعضی از کشورها توانسته بسیار موفق عمل کند، واکسیناسیون کرونا بود. در این راه علاوه بر این که گردشگران را ملزم به دادن آزمایش می‌کردند، واکسیناسیون را راهی برای جذب گردشگران و توریست‌ها کردند.
تمامی حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باران همتای آسیا می باشد. / طراحی وبسایت : ایران تکنولوژی
